terug naar Archief


LEZINGEN EN BIJEENKOMSTEN VAN 2015

map

noorderlicht

- 9 januari Jan Linde: “De natuur in Scandinavië gefilmd”

Jan Linde is een enthousiast filmer en hij heeft sinds 2000 een aantal films gemaakt in Denemarken, Noorwegen en Zweden. Hij heeft in hoofdzaak de natuur in de Scandinavische landen tot zijn onderwerp gemaakt.
Hij heeft ons deze avond 4 films laten zien:
1e film: Samso Art een reis over het Deense eiland Samso met haar prachtige luchten en veel eigen kunst.
2e film: Nationaal Park Fulufjället in The wilderniss of Dalarna in Zweden.
3e film: Rondreis STURE van Buro Scanbrit door Zweden. O.a. via Göteborg, Rada, Orsa, Järvsö, Funäsdalen en Sysslebäck.
4e film: De Espenreis van Buro Scandinavia, Lillehammer, Nordseter, via de Peer Gyntweg noordwaarts naar Isfjorden via de Nordfjord en Atlantic Road, Trollstigen, Geiranger, Kaupanger, Jostedalsbreen, Voss, Mo naar Hovden.

Omdat zowel Denemarken, Zweden alsook Noorwegen aan bod kwamen, was het een heel afwisselend programma.

 

winter

- 13 februari Algemene ledenvergadering en na de pauze een lezing door Leo van Gemert: “Kraanvogels in het natuurgebied Hornborgasjön”

Tussen Vättern en Vänern ligt een ondiep meer met moerasgebied, het natuurgebied Hornborgasjön. In de loop der tijd is dit gebied erg belangrijk geworden voor kraanvogels.
Het meer geldt namelijk als een Ramsar gebied. Dat zijn watergebieden (draslanden) die van internationale betekenis zijn.
Tijdens de presentatie heeft Leo niet alleen kraanvogels laten zien, maar heeft hij ons meegenomen naar interessante plekken rond Hornborgasjön. Zo konden we zien wat wat je zoal kunt meemaken als vroege bezoeker (eind maart-begin april) in dit bijzondere natuurgebied. De brandewijnstokerijen die vroeger rond dit meer aanwezig waren, zorgden er toen voor dat de kraanvogels lekkere hapjes voorgeschoteld kregen na een lange trektocht vanuit het zuiden. De achtergebleven aardappelen in de landerijen waren een echte lekkernij. De stokerijen zijn verdwenen maar mede dankzij wat hulp van de mens, blijven de kraanvogels dit gebied aandoen om op te vetten, om hun beroemde dansen te tonen (trandansen) en om van hier naar de broedplaatsen te vertrekken in noord-Scandinavië.
Het is werkelijk een spectaculaire belevenis als je plotseling oog in oog staat met zo'n 20.000 kraanvogels.

 

appelo

- 13 maart Tilly en Karel Jansen: “Ådalsleden”

Ådalsleden is de Zweedse naam van weg 90.
Karel en Tilly volgden tijdens hun vakantie in 2011 het gedeelte van de Hoge Kust-brug aan de Oostzeekust naar het kerkdorp in Vilhelmina in Lappland. Daarbij bezochten ze een aantal interessante plaatsen. Dit waren natuurgebieden waarin zij gewandeld hadden, maar ook culturele bezienswaardigheden. De foto’s die ze toen maakten zijn gebruikt voor deze presentatie.
Voor ze op reis gingen hadden ze een selectie van bezienswaardigheden gemaakt. Dat deden ze met behulp van een brochure die ze al eerder een keer bij een turistbyrå hadden gevonden. Eenmaal onderweg vonden ze nog meer informatie die ze later thuis nog aanvulden met op het internet gevonden wetenswaardigheden.
De presentatie bestond uit een inleiding en zeven fotoshows. Bij iedere fotoshow hadden ze passende Zweedse muziek gezocht, onder andere van een cd die ze in het museum in Vilhelmina gekocht hadden. Voorafgaand aan iedere show werd uitleg gegeven en soms werd de show even stil gezet als nadere uitleg nodig was.

 

gotland

- 10 april Herman van der Hart en Jeroen Scheffers: “Beren in Finland”

Verstilde meren, in het vroege voorjaar soms nog bedekt met ijs, uitgestrekte veengebieden met het geheimzinnige geluid van baltsende korhanen en onafzienbare bossen met voornamelijk pijnbomen, afgewisseld met berken: Dat is Fins Karelië , een wildernisgebied tegen de grens met Rusland.
Hier kun je nog de 4 grote roofdieren van Europa vinden: De beer, de veelvraat, de wolf en de lynx. Het is een gebied van stilte, af en toe onderbroken door de roffel van een specht en in het voorjaar, het onophoudelijk gezoem van muggen.
Deze presentatie nam ons mee naar een gebied dat met recht één van de laatste wildernissen van Europa genoemd mag worden.
Natuurfotografen Jeroen Scheffers en Herman van der Hart hebben dit gebied enkele malen bezocht, met als voornaamste doel: het fotograferen van Europese bruine beren in het wild. In hun boeiende presentatie passeerden ook andere zoogdieren, vogels en landschappen de revue.

 

 

- 8 mei Roald van Elswijk: “Ivar Aasen en de twee talen van Noorwegen”goudkuil

In 2013 was het precies 200 jaar geleden dat de Noorse taalkundige Ivar Aasen (1813-1896) geboren werd. Aasen is de grondlegger van het Nynorsk, een van de twee Noorse schrijftalen.
Het tweetalensysteem in Noorwegen is ontstaan in een periode waarin de jonge Noorse natie op verschillende manieren op zoek ging naar wat het betekende om ‘Noors’ te zijn. Zowel in de literatuur (Bjørnstjerne Bjørnson, Henrik Ibsen) als in de muziek (Edvard Grieg, Rikard Nordraak) werd dit hernieuwde nationalisme zichtbaar.
In zijn lezing ging Roald van Elswijk, onderzoeker en vertaler, in op het 19e-eeuwse nationalisme in Noorwegen en de gevolgen ervan op het taaldebat. Aan de hand van de ideeën van Ivar Aasen vertelde hij over de achtergrond van dit bijzondere tweetalensysteem.
Waarom koos de Noorse bevolking uiteindelijk voor twee schrijftalen, niet voor één? Wat zijn de grootste verschillen tussen Nynorsk en Bokmål? Hoe werkt het systeem in de praktijk, en is het debat anno 2015 nog even levendig als in de 19e eeuw? Met een kort lesje Nynorsk en wat muziek besloot hij deze zeer interessante lezing.
Zo werd op een bijzondere wijze tijdens deze avond aandacht geschonken aan de herdenking van Norges Nasjonalsdag op 17 mei.

 

 

- 19 juni   Sankt Hansviering sankt hans

De onofficiële Sankt Hansviering was weer verzorgd door Karin Ebbens bij hen thuis in Saasveld. Zie de Nieuwsbrieven van 2015.

Het was prachtig weer, er werd met de hulp van alle aanwezigen een mooie meiboom opgericht en tijdens de leerzame tipspromenade konden we elkaar beter leren kennen.
Het eten smaakte heerlijk en het samenzijn was bijzonder gezellig, niet in het minst door de gastvrije ontvangst door de familie Ebbens.

 

 

- 11 september Ruud Kohlen: “Winterwonderen in Lapland”mon

Deze avond kregen we een filmpresentatie van Ruud Kohlen te zien over de natuur in Lapland, waarbij het ertsvervoer van Kiruna naar Narvik als een rode draad door de film verweven was.
De film vertelde het complete verhaal van de delving van ijzererts in het Zweedse Kiruna en het transport ervan door de schitterende natuur van Lapland en over een ontoegankelijke bergpas naar Narvik in Noorwegen. De ertstreinen doorkruisen dagelijks de laatste wildernis van Europa met bergen tot 2200 meter hoogte: mensen wonen er praktisch niet.
In barre weersomstandigheden met temperaturen tot wel -40°C was Ruud er in geslaagd om unieke beelden te schieten van een diepgevroren landschap. Beelden die elkaar afwisselden met bijzondere natuurverschijnselen en bijzondere tracties.
We hebben genoten van prachtige natuuropnamen, dramatische zonsopkomsten, het Noorderlicht (Aurora Borealis) en veel meer dingen, die men alleen in Lapland kan waarnemen.
Alles werd omlijst door schitterende muziek. Elanden en rendieren waren uiteraard ook van de partij. Kortom, een film die niet alleen de natuurliefhebber boeide. Vele opnamen konden alleen worden gemaakt na kilometerslange voettochten door deze onherbergzame natuur.

 

 

- 9 oktober Fred van Wijk: “Scandinavië, tussen middernachtzon en noorderlicht” 400 jaar zweden

Fred is een natuurfotograaf pur sang en wij waren dan ook blij dat hij voor ons een avond wilde verzorgen. Het werd een lezing gecombineerd met een ruim 17 minuten durend klankbeeld (audio-visuele show) over de Scandinavische natuur gedurende de korte zomer in het noorden.
De serie bevatte de mooiste beelden uit vier zomervakanties in Zweden en Noorwegen. Meren en bossen, gletsjers, watervallen, bergen en eilanden van de Jotunheimen tot op de Lofoten tijdens de middernachtzon.
Natuurlijk kwamen veel typisch Scandinavische dieren in beeld, zoals elanden, bevers, kraanvogels, papegaaiduikers en muskusossen.
Ongeveer 250 km ten noorden van de poolcirkel is Noorwegen op zijn smalst. Hier liggen de eilanden van de Lofoten en Vesteralen, het Vestfjord en het Tysfjord. De warme golfstroom zorgt ervoor dat het hier ’s winters niet zo koud wordt als men zou vermoeden.
De winter op 68o noorderbreedte is grauw, donker en stil. Maar er vallen hier ook spectaculaire dingen te zien, zoals het mooie licht tijdens de korte dagen, orka's en de Aurora Borealis, oftewel het noorderlicht. Al deze zaken kwamen deze bijeenkomst aan de orde.

 

 

- 13 november Maarten Loonen: “Spitsbergen/Svalbard als internationaal platform voor poolonderzoek” janke klok

Voor deze avond hadden wij Maarten Loonen, ecoloog van de Rijksuniversiteit Groningen, bereid gevonden ons te vertellen over zijn ervaringen op Spitsbergen. Jaarlijks verblijft hij daar in de zomer een paar maanden om onderzoek te doen.
Spitsbergen is onderdeel van het koninkrijk Noorwegen maar heeft een bijzondere status, waardoor er veel internationaal onderzoek wordt gedaan, ook vanuit Nederland.
Maarten Loonen gaat al ieder jaar sinds 1988 naar het Hoge Noorden, de ganzen achterna. Met zijn onderzoek heeft hij unieke lange tijdsreeksen verzameld die relevant zijn omdat de Noordpool de snelst opwarmende plek op aarde is.
Wat betekent die opwarming voor trekvogels, rendieren, planten en het internationaal onderzoek? Daarover heeft hij ons het een en ander uitgelegd aan de hand van diverse onderzoeksresultaten. Ook liet hij unieke foto- en filmopnamen zien. In deze lezing kwamen naast biologie ook allerlei andere onderzoeksdisciplines en zelfs geopolitiek en duurzaamheid aan de orde.
En onvermijdelijk de vraag: waar ligt de toekomst voor deze archipel en zijn bewoners en waarom is dit belangrijk voor ons in Nederland?
Tenslotte nam hij ons mee op de grootste Nederlandse Poolexpeditie die hij afgelopen zomer heeft georganiseerd aan de hand van indrukwekkende foto’s.

9-daagse expeditie
Tussen 19 en 28 augustus 2015 heeft hij een expeditie geleid van het Arctisch Centrum van de RUG naar het eilandje Edgeøya, een onbewoond eiland aan de oostkant van Spitsbergen.
Er gingen in totaal 70 Nederlanders mee. In 1968 en in 1977 zijn daar ook onderzoekers geweest en van elk van die reizen waren nu ook weer drie deelnemers van de partij.
De expeditieleden verbleven op het expeditieschip (de Ortelius van Oceanwide Expeditions) omdat het aan land nogal gevaarlijk is door de ijsberen die daar leven. Het doel van de expeditie was de invloed van menselijk handelen op het klimaat te onderzoeken.
Naast wetenschappers waren ook bekende Nederlanders van de partij. Hun deelname moest voor extra publiciteit zorgen en aansluitend daaraan voor aandacht voor klimaatverandering.

SVT sponsort noordse stern Viking
De beloning voor het optreden van Maarten Loonen voor de SVT op 13 november was wat ongebruikelijk. Maarten vroeg ons om in plaats van het betalen van een honorarium een noordse stern te sponsoren en na overleg binnen het bestuur zijn we daarmee akkoord gegaan.
Voor het bedrag dat wij betaalden werd een noordse stern uitgerust met een geolocator. Dat is een zendertje waardoor de reis van de vogel van Spitsbergen naar de Zuidpool en terug wordt vastgelegd.
Als sponsor mochten wij de vogel een naam geven en wij kozen voor de naam Viking.
Maarten heeft ons op 13 november al meer kunnen vertellen over de reis die onze vogel heeft afgelegd. Op 14 juli 2014 kreeg Viking ook al een geolocator en op 2 juli 2015 is hij teruggevangen op een nest en, dankzij onze steun, voorzien van een nieuwe geolocator. De route die hij het afgelopen seizoen naar de Zuidpool vloog is dus al een keer vastgelegd.
Zal hij die enorme reis nog een keer maken? En zal hij opnieuw teruggevangen kunnen worden? Omdat deze avond in meer dan één opzicht erg bijzonder was, is er in dit verslag meer dan gebruikelijke aandacht aan gegeven.

 

 

- 11 december : Luciaviering in de Stefans-Hof te Bornelucia

Ook dit jaar was de Luciaviering weer een gezellige afsluiting van het verenigingsjaar. We begonnen de avond om 19.00 uur en om 21.15 uur was het einde.
De zaal in de Stefans-Hof was versierd en er heerste een serene kerststemming zodat iedereen zich in een prettige ontspannen sfeer kon voorbereiden op wat de avond nog te bieden had.
De muziek werd verzorgd door het trio A3. Trio A3 bestaat uit Ans (viool), Adrie (viool) en Arie (trekharmonica). Ze speelden volks- en kerstliedjes uit Noorwegen, Zweden en Denemarken en op sommige stukken kon ook gedanst worden. Dit werd slechts gedaan door de allerjongsten.
In de tåg liepen 8 volwassenen en 6 kinderen mee. Dank zij Karin Ebbens lukt het ieder jaar weer om deze feestelijke optocht tot een succes te maken. a3
Ook dit jaar had Karin wederom een groot aantal heerlijke lussekatter en kanelbullar gebakken. En ook de traditionele glögg die Henk en Sanny van Zijl gemaakt hadden werd door iedereen erg gewaardeerd.
Bea Woolderink vertelde het gebruikelijke kerstverhaal, dit keer ging het over “de Trollenvallei”. Dank zij de prachtige illustraties die op het scherm geprojecteerd werden, was het niet alleen voor de kinderen, maar ook voor de volwassenen een boeiende presentatie.
We kunnen weer terugkijken op een genoeglijke, ontspannen bijeenkomst.


logo

terug naar Archief