LEZINGEN EN BIJEENKOMSTEN VAN 2011
LEZINGEN EN BIJEENKOMSTEN VAN 2011 |
|
- 14 januari 2011 Koos Sluiter: "Edvard Munch, beheerst kunstenaar"
Edvard Munch aanduiden als "beheerst kunstenaar" klinkt dubbelzinnig en dat is ook precies de bedoeling. Munch kennen we vooral door werken zoals "De schreeuw" die een wereld oproepen van angst en vertwijfeling. De kunstenaar lijkt er door beheerst; hij maakte ook een periode van diepe geestelijke ontreddering door. Toch waren er ook andere factoren die Munch hebben beïnvloed in zijn werk als kunstenaar. Hij ging bewust een eigen weg te midden van de Noorse kunstenaars van zijn tijd. Maar zijn horizon was breder dan Noorwegen; hij bezocht Parijs en Berlijn en hij verwerkte de indrukken en ervaringen die hij opdeed in de kennismaking met de moderne stromingen van zijn tijd. In de manier waarop hij dat deed ging hij zeer beheerst te werk. Motieven, technieken en stijlen ontleende hij aan tijdgenoten en hij wist die invloeden op zo'n manier te combineren dat hij al tijdens zijn leven een beeld van zichzelf als kunstenaar wist op te roepen, dat bij een bepaald publiek zeer gewild was. Dit dubbele beeld van Munch kwam naar voren uit deze boeiende presentatie.
- 11 februari 2011 Algemene Ledenvergadering en na de pauze:
- Henk Ottema: "Jokkmokks wintermarkt"
Tien kilometer boven de poolcirkel in Zweden ligt het plaatsje Jokkmokk. Het is de hoofdplaats van de gelijknamige gemeente met een oppervlakte van 17.735 vierkante kilometer. Sinds 1605 wordt hier elke winter een jaarmarkt gehouden. De Zweedse koning besloot in dat jaar, dat markten op vaste plaatsen en tijden moesten worden gehouden. Hierdoor kreeg hij meer greep op de bevolking in het noorden om belastingen te innen, recht te spreken en het Christendom te verspreiden. Markt in het hartje van de winter had daar zo zijn voordelen. De bevolking, toen nog voornamelijk de Samen (Lappen) waren dan verzameld in hun winterdorpen in de bosgebieden. De bevroren meren en rivieren waren dan ook goed begaanbaar voor de kooplieden, de staatsdienaren en de predikers.
De markt wordt, weer of geen weer, gedurende drie achtereenvolgende dagen, in de open lucht gehouden vanaf de eerste donderdag in februari. Bezoekers komen van heinde en verre. Niet alleen uit de noordelijke streken, maar ook uit verre landen. De koopwaar op de markt varieert van de bij ons ook gebruikelijke sokken tot geweven matjes, bont en met tin geborduurde sieraden. En natuurlijk de hotdogs niet vergeten of renskav med potatismos. Tijdens en rond de markt is er een overvol programma van allerlei activiteiten variërend van rendierraces tot disco voor de jeugd.
Henk en Ans Ottema bezochten deze markt intussen vier keer. Henk hield hierover een boeiend verslag en kwam niet eens toe aan alles wat hij wilde vertellen.
- 11 maart 2011 Erik Wijn: "Wandelen onder de Noorderzon"
Scandinavië is niet alleen een vakantiebestemming voor mensen die de drukte van het hectische westen voor een tijdje willen ontvluchten.
Door de lengte (Zweden, ong. 1500 km.) van Noord naar Zuid toont het een grote landschapsvariëteit en biedt het de argeloze vakantieganger een grote keuze aan mogelijkheden en afwisseling. Reden waarom Erik en Lies Wijn, in de 35 jaar dat zij naar Denemarken, Zweden, Noorwegen en in wat mindere mate, Finland en IJsland zijn getrokken, nog altijd niet uitgekeken zijn. Een nieuwe stimulans ontstond toen zij, aangestoken door het enthousiasme van anderen, de Scandinavische natuur te voet zijn gaan ontdekken. Aanleiding was een dagwandeling in het gebied van Helagsfjället en Sylarna in Jämtland/Härjedalen, met een wondermooi beeld op het eindeloze en fraaie berglandschap, waar oogverblindend en wit besneeuwde bergtoppen hen lonkten. Daar is het begonnen. Ook zagen zij er enkele goed uitgeruste, met rugzakken bepakte mensen het onbekende en fascinerende berggebied intrekken. Zij namen zich voor om daar zeker terug te keren.
Dat hebben ze gedaan. Het begon voorzichtig met dagtochten. Tijdens de jaren die volgden werden het meerdaagse tochten van hut naar hut. Later namen ze een tent mee die hen nog meer vrijheid bood. Ze liepen onder wisselende omstandigheden, zon en sneeuw, mist en regen, warm en koud, zowel onder als boven de poolcirkel. Alles bij elkaar vele honderden kilometers, met als hoogtepunt Kungsleden in Zweden. Ondanks de wisselende weerscondities hebben ze genoten en afgezien tijdens deze uitstapjes, zodanig dat het nog steeds niet verveelt en ze voor de toekomst nieuwe tochten op hun lijstje hebben staan!
Aan de hand van een fotopresentatie heeft Erik ons op deze avond laten zien hoe mooi het daar kan zijn en heeft hij enthousiast over hun ervaringen en belevenissen tijdens deze tochten verteld.
- 15 april 2011 Nelleke IJssennagger: "Scandinaviërs en Friezen in de Vikingtijd"
De Vikingtijd (late 8-ste tot vroege 11-de eeuw) wordt gezien als periode waarin de Scandinavische piraten de kusten van Europa (en verder) onveilig maakten. De eerste aanvallen van wat bekend zou worden als de "Vikingen" maakten diepe indruk, zo getuigen de annalen en kronieken. Hoewel de Vikingaanvallen een belangrijk onderdeel van de Vikingtijd zijn kent deze periode ook een andere, complexere kant. Contacten tussen Scandinaviërs en andere Europese volken werden intenser, de handel tussen de gebieden werd versterkt en politieke allianties werden gesmeed. De inwoners van Frisia waren één van de volken waarmee de Scandinaviërs zowel via aanvallen als op andere manieren mee in aanraking kwamen. In deze lezing heeft Nelleke IJssennagger ons aan de hand van tekstuele en archeologische bronnen verteld op welke wijze er contacten tussen de Scandinaviërs en Friezen waren.
- 20 mei 2011 Louwrens Hacquebord: "Van wie is de Noordpool?"
In het Noordpoolgebied voltrekt zich momenteel één van de snelste en meest dramatische klimaatsveranderingen op aarde. Er zijn aanwijzingen dat die veranderingen de komende jaren zullen versnellen en zullen leiden tot enorme verschuivingen op ecologisch, sociaaleconomisch en geopolitiek gebied. De veranderingen in het poolgebied zullen niet alleen gevolgen hebben voor het gebied zelf, maar door hogere temperaturen en stijging van de zeespiegel ook de natuurlijke situatie in de rest van de wereld beïnvloeden. Het lijkt erop dat de verandering in het poolgebied slechts een voorproef is van wat de aarde al geheel te wachten staat.
Dr. Louwrens Hacquebord, hoogleraar Arctische en Antarctische Studies bij het Arctisch Centrum van de Rijksuniversiteit Groningen, heeft dertig jaar onderzoek gedaan naar de veranderingen in het poolgebied en de consequenties daarvan voor het gebied zelf en de menselijke activiteiten daar. Daarnaast vertegenwoordigt hij Nederland bij internationale organisaties als de International Arctic Science Committee, Arctic Monitoring and Assessment Program en de Arctic Climate Impact Asessment, die zich bezig houden met wetenschappelijk onderzoek en milieubescherming in het poolgebied. Hij is daardoor erg betrokken en kon ons uit de eerste hand vertellen over zijn ervaringen met de internationale politiek ten aanzien van de klimaatsverandering in het poolgebied.
Op deze avond werd traditiegetrouw ook Norges Nasjonaldag gevierd.
- 16 september 2012 Karel en Tilly Jansen : "Wandelen in Zweden"
Wandelen in Zweden is de titel van de fotoserie die Tilly en Karel Jansen voor ons hebben gemaakt. Tijdens hun vakanties in Zweden zochten zij voortdurend naar mooie wandelingen. Zo hebben zij er al veel gevonden en natuurlijk ook gelopen. Van de onderweg gemaakte foto's hebben zij een fotoshow gemaakt en met passende Zweedse muziek werden de beelden nog mooier. De besproken wandelingen zijn alle in een dag of een dagdeel te lopen en variëren in lengte van enkele kilometers tot 18 kilometer. Informatie over de wandelingen vonden Tilly en Karel overal. Thuis speurden zij al in allerlei gidsen en eenmaal in Zweden waren bezoeken aan een Turistbyrå heel vaak succesvol.
- 14 oktober 2011 Anders Bay: "Hans Christiaan Andersen als reiziger"
Kent men zijn sprookjes niet, dan kent men wel de man erachter: Hans Christian Andersen (1805-1875). De arme zoon van een schoenmaker en een wasvrouw, die op 14-jarige leeftijd zijn geboortestad, Odense op Funen, verliet om beroemd te worden. Dat lukte inderdaad, maar eerst moest hij veel verdriet meemaken voordat hij een "superstar" werd die op bezoek kwam bij koningen en beroemde en rijke mensen, terwijl hij nooit vergat uit welk erbarmelijk milieu hij kwam. Het klinkt niet alleen als een sprookje, dat was het ook, en dat wist Andersen zelf al, want zó begint hij zijn memoires: "Mijn leven is een mooi sprookje".
In 2005 werd Andersen 200 jaar oud en dat werd niet alleen in Denemarken gevierd, maar in heel Europa, ja over de hele wereld. Andersen hield zeker van Denemarken, maar hij reisde ook door heel Europa (en nóg verder): meer dan dertig keer verliet hij Denemarken om iets nieuws te beleven in de grote wereld en om inspiratie op te doen en stof te verzamelen voor zijn sprookjes en verhalen. Wanneer Andersen op reis was, gebeurde het vaker dat hij achteraf zijn belevenissen in de vorm van boeken uitgaf en zo ontstonden zijn persoonlijke reisboeken, die je zowel als romans als ook journalistieke reportages kunt lezen.
In de lezing lag de nadruk op Andersen als schrijver voor zowel kinderen en volwassenen en als reiziger en verslaglegger van zijn reizen. En omdat Andersen drie keer in Nederland was, kwam de relatie van Andersen met Nederland ook aan bod.
De beroemde Deen hield zeker van reizen en heeft het zelf zeer treffend uitgedrukt: "Reizen is leven".
- 11 november 2011 Alice Woutersen-van Weerden: "De Edda"
Odin, Thor, Frey en Freya. Het zijn allemaal goden die belangrijk waren voor de voorvaderen van de Vikingen. Dankzij de IJslanders zijn de verhalen schriftelijk bewaard gebleven. Deze mythologie van Noord Europa is fascinerend en behoort tot oorsprong van de wortels van de Europese cultuur. Het vertelt in beeldentaal hoe de goden of asen gewerkt hebben aan het ontstaan en de ontwikkeling van de mens. Deze mens werd Yggdrasil genoemd, de Ik-drager. In het hele proces van ontwikkeling speelde ook het kwaad, in de figuur van Loki, een rol.
Alice schetste op duidelijke wijze de samenhang in de diverse verhalen.
- 17 december 2011: Luciaviering in de Stefanshof te Borne
Het jaar werd afgesloten met de traditionele Luciaviering. Ook dit jaar had Karin de tåg weer georganiseerd. De muziek werd verzorgd door het duo NoordWest, Els Doekes en Thomas Steenweg. Ze hadden diverse muziekinstrumenten meegenomen en speelden en zongen een groot aantal Scandinavische liederen, waaronder het volkslied van de Samen. Het spannende kerstverhaal (van H.C. Andersen) werd verteld door Inge van Gemert. De zaal was mooi versierd en de diverse lekkernijen, met zorg en toewijding bereid door Henk en Sanny van Zijl, vonden gretig aftrek. Al met al was dit weer een avond waar we met plezier op kunnen terugkijken.
